Sağlık Hizmetleri Araştırma Dergisi

Öz

Bu araştırmanın amacı, sağlık çalışanlarında duygusal emeğin alt boyutlarıyla birlikte işten ayrılma niyetine olan etkilerinin ve demografik özelliklerinin işten ayrılma niyetine olan etkilerinin araştırılmasıdır. Araştırmada veri elde etme yöntemi olarak anket formu kullanılmış ve sağlık çalışanlarına basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile yüz yüze anket uygulanmıştır. Hazırlanan anket formu, demografik özellikler, duygusal emek ölçeği ve işten ayrılma niyeti ölçeği olmak üzere üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde; cinsiyet, yaş, medeni durum, gelir gibi demografik değişkenler yer almaktadır. İkinci bölümde kullanılan Duygusal Emek Ölçeği, Diefendorff ve diğerleri (2005) tarafından geliştirilmiştir. Basim ve Beğenirbaş (2012) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış olan ölçek 13 sorudan oluşmaktadır. Üçüncü bölümde kullanılan Cammann vd. (1983) tarafından geliştirilen ve Mimaroğlu (2008) tarafından Türkçe’ye çevrilen İşten Ayrılma Ölçeği üç sorudan oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemini İstanbul’da bir vakıf üniversitesi hastanesindeki hekim, hemşire ve diğer sağlık personellerinden oluşan 135 sağlık çalışanı meydana getirmektedir. SPSS 22.0 ve Microsoft Office Excel 2016 analiz için kullanılmıştır. Çözümsel istatistiklere geçmeden önce çarpıklık değeri (-1,5-+1,5) üzerinden normal dağılım kontrol edilmiştir. Normal dağılım bulunmayan nicel parametrelerin kullanımında Spearman korelasyonu, Mann Whitney U, Kruskal Wallis H, ileri analiz olarak Dunn Testi kullanılmıştır. Normal dağılım bulunan nicel parametrelerin kullanımında pearson momentler çarpımı, bağımsız örneklemler t testi, tek yönlü varyans analizi ve Bonferroni düzeltmesinden yararlanılmıştır. %95 güven düzeyinde sonuçlar yorumlanmıştır. Katılımcıların 90’ı (%73,8) 18-35 yaş arası, %63,9’u kadın, %58,2’si bekar, %33,6 yüksek lisans mezunudur. Katılımcıların büyük bir çoğunluğunu hekimler (%42,6) ve sırasıyla memur (%30,3) ve aynı oranda hemşire, tekniker, diğer (%9) çalışanlar oluşturmaktadır. Katılımcıların neredeyse tamamını (%92,6) sürekli gündüz çalışan personel oluşturmaktadır. Katılımcılar, duygusal emeğin alt boyutlarından Yüzeysel Rol Yapma boyutundan ortalama 1,85±0,98, Derinden Rol Yapma boyutundan 2,75±1,30, Doğal Duygular boyutundan 4,20±0,77, genel olarak duygusal emek boyutundan 1,83±0,96, ve işten ayrılma niyeti boyutundan 2,66±0,74 almıştır. İşten ayrılma niyeti ile doğal duygular arasında orta düzeyli negatif yönlü ilişki vardır. İşten ayrılma niyeti ile yüzeysel rol yapma, derinden rol yapma ve duygusal emek arasında anlamlı ilişki yoktur. Bu çalışma ile sağlık kurumları yöneticilerinde duygusal emek ve işten ayrılma niyetine dair farkındalık oluşturmak ve işten ayrılmaların azaltılması yönündeki faaliyetlerin öneminin vurgulanmaya çalışılmaktadır.